Genellikle gizli bir hastalık olarak adlandırılan kumar bağımlılığı, dijital çağda daha yaygın hale gelen sanal bahisler ve son zamanlarda spor bahisleri de dahil olmak üzere geniş bir davranış yelpazesini kapsamaktadır. Bu tür kompülsif davranışların hem aile üyeleri hem de birey üzerinde ciddi mali, duygusal ve sosyal yansımaları olduğu bildirilmektedir. Kumarın ve diğer zorlayıcı zorlukların neden olduğu bu sorunlar, etkili kumar tedavisinin sağlanmasını ve bu sorunlardan muzdarip insanlara umut ve iyileşme sağlamak için kumar bağımlılığı tedavisine en uygun yaklaşımların geliştirilmesini gerektirir.
Kumar Bağımlılığı Kaça Ayrılır?
Davranışlara ve bu katılımın altında yatan faktörlere bağlı olarak kumar bağımlılığı farklı türlere ayrılabilir. Bunlardan, bu durumlar, tabanın zaman zaman kontrolünü kaybettiği ilk kumar sorunu olarak kategorize edilebilir; kontrol edilemeyen, sürekli ve daha da önemlisi artan bir kumar dürtüsünün olduğu ikinci patolojik kumar oynama; ve son olarak internetin sağladığı inzivaya ve ulaşılabilirliğe atfedilebilecek kumar bağımlılığı. Bunların yanı sıra spor bahisleri ve sanal bahis bağımlılığı yoluyla ortaya çıkan bağımlılık da gençlerde hızla yayılıyor. Bu sınıflandırmalar, kumar bağımlılığının birçok kategorisinin bulunduğunu ve bu nedenle tedavi yöntemlerinin yalnızca bireyselleştirilebileceğini doğrulamaktadır.
Bahis Bağımlılığının Evreleri Nelerdir?
Bir kumarbazın bağımlılık süreci çeşitli aşamalara veya aşamalara ayrılabilir; her aşama benzersiz davranışsal eğilimler ve duygusal dinamikler sergiler. Kazanma aşaması önce gelir; burada bireyler ilk elde ettikleri sonuçlardan dolayı coşkulu ve kendilerine aşırı güvenirler ve sonuç üzerinde daha fazla kontrole sahip olduklarını hissederler. Bu durum daha fazla ve daha sık bahis oynanmasına ve daha yüksek tutarlara yol açmaktadır. Bu aşamada kayıplar birikmeye başlar ve kişi ‘kaybetme aşamasına’ girer. Bu aşamada kişi, ‘kayıpları kovalama’ olarak bilinen bir davranış türü olan, kayıplarını telafi etme umuduyla daha da büyük bahisler koyar. Duyguların inkar edilmesi, mali stres ve duygusal çalkantılar bu aşamanın ayırt edici özellikleridir. Bağımlılık zamanla daha da yoğunlaşır ve kumarın o kadar sık ve zorlayıcı olduğu, bireylerin bu alışkanlığı beslemek için ahlak dışı veya yasa dışı uygulamalara ve neredeyse tüm ilişkilerinin, profesyonel yaşamlarının ve güvensizliklerinin olduğu ‘çaresizlik aşamasına’ yol açar. Yaşamın bu aşamasında zihinsel sağlığın yanı sıra etkilenir. Son olarak ‘umutsuzluk aşaması’ var. Yaşamın bu aşamasında bireyler bağımlılıklarının tamamen tükendiğini hissederler, suçluluk sancıları yaşamaya başlarlar, dış dünyayla bağlantılarını keserler ve hatta bazen intihar düşünceleri bile yaşarlar. Bu farklı aşama ve aşamaları erken yakalayabilmek, bireye zamanında destek verilmesini sağlar ve iyileşmeye büyük ölçüde yardımcı olur.
Kumar Oynayan Biri Nasıl Anlaşılır?
Kumar bağımlılığı olan bir kişiyi tespit etmek her zaman kolay değildir, ancak onları tanımlamaya yardımcı olabilecek bazı işaretler vardır. Örneğin, kumar oynamaya çok fazla zaman harcamak, görevlerini ihmal etmek veya yaptıklarını gizlemek gibi belirli davranış değişikliklerine girebilirler. Birkaç kez borç vermek, çeşitli durumlarda borçlanmak ve mali konular hakkında konuşmayı reddetmek dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere, parayla ilgili sorunlar yaşamak olağandışı bir durum değildir. Ayrıca depresyon, anksiyete, sinirlilik ve sık sık duygudurum değişiklikleri gibi duygusal dengesizlik belirtileri gösterebilirler; ayrıca önemsiz sorunlar gündeme geldiğinde suçluluk veya sinirlilik duyguları da gösterebilirler. Bağımlılıkla ilgili hobiler söz konusu olduğunda bu bireyler daha antisosyal ve ilgisiz olma eğilimindedir. Bu erken belirtilerin farkındalığı, ilgili tartışmaların başlatılmasına ve profesyonel tedavinin sağlanmasına yardımcı olabilir.
Kimler Daha Çok Kumar Oynar?
İnsanları sosyal, psikolojik ve hatta çevreyi etkileyen ve normalde bir grup insanın kumar oynama olasılığının daha yüksek olmasına neden olan birçok faktör vardır. Örneğin, bir kişinin kaygı, depresyon ve hatta madde bağımlılığı gibi zihinsel bir bozukluğu varsa, bağımlılığıyla veya sorunlarıyla başa çıkmanın bir yolu olarak çok daha fazla kumar oynama eğilimi gösterir, bu da onların kumara yönelme ve kendilerini daha fazla kaptırma olasılıklarını artırır. Üstelik para sıkıntısı çeken insanlar da sorunlarını kumar oynayarak çözmeye çalışırlar, ancak bu onların durumlarını daha da kötüleştirmekten başka bir işe yaramaz. Özellikle kumar hizmetleri sağlayan çok sayıda çevrimiçi platformun bulunduğu yeni on yılda ve çağda, gençlerin kumar oynama olasılıkları da daha yüksek. Cinsiyet açısından istatistikler, erkeklerin kadınlara kıyasla çok daha fazla kumar oynamaya çalıştıklarını ve bunun spor ve yüksek riskli bahisleri de kapsadığını söylüyor. Ayrıca kumarı normalleştiren ve kumara maruz kalan bireylerin daha fazla keyif almasına neden olan sosyal ve ailesel nedenler de vardır. Bu tür olayların yaşanmamasını sağlayacak önleyici tedbirlerin alınabilmesi için bu risk faktörlerini anlamak da önemlidir.
Kumar Oynayan Birine Nasıl Davranılmalı?
Kumar sorunu olan bir arkadaşınızla veya aile üyenizle başa çıkmak kolay değildir ve bu kişilerin desteğe ve anlayışa ihtiyacı vardır. Yargılandıklarını hissetmemeleri için onlara ulaşmaya çalışırken empatik bir duruş sergilemeniz gerekir; bu onları konuşmaya daha istekli hale getirir. Zor durumda olan kişiler konuşmaya teşvik edilmekten ve başkalarının onları dinlemesinden faydalanırlar çünkü bu karşılıklı anlayış köprüsü oluşturma potansiyeline sahiptir. Ancak gerçekçi olmak gerekirse, kişiye yardım etmenin, para almasına izin vererek veya kayıp durumunda tazmin ederek davranışlarına devam etmesini teşvik etmek anlamına gelmediği açıklığa kavuşturulmalıdır. Ayrıca onlara bir doktora danışmaları veya destek gruplarına katılmaları gerektiğini önermek de önemlidir. Bağımlılığı anlamak ve kabul etmek insanlar için uzun zaman alır. Bu, üstesinden gelinmesini zorlaştıran alışkanlık haline gelmiş bir süreçtir ancak zamanla ve destekle başarıya ulaşılır.
Kumar Tedavisi Süreci Nasıldır?
Kumar bağımlılığının tedavi süreci, bireyin ihtiyaçlarına ve bağımlılığın şiddetine göre uyarlanmış birkaç aşamayı içerir. Genellikle, kişinin sorununu fark ettiği ve bağımlılığın boyutunu belirlemek için bir ruh sağlığı uzmanı tarafından değerlendirmeden geçtiği kabul ve değerlendirme ile başlar. Bunu takiben, bilişsel-davranışçı terapi (BDT) gibi psikolojik terapiler, bireylerin kumarla ilişkili zararlı düşünce kalıplarını ve davranışlarını belirlemelerine ve değiştirmelerine yardımcı olmak için yaygın olarak kullanılır.
Adsız Kumarbazlar gibi destek grupları, topluluk duygusu ve paylaşılan deneyimler sağlar ve bu da oldukça motive edici olabilir. Bazı durumlarda, bağımlılığa katkıda bulunan depresyon veya anksiyete gibi altta yatan ruh sağlığı sorunlarını ele almak için ilaç reçete edilebilir.
Ek olarak, finansal danışmanlık genellikle bireylerin mali durumları üzerindeki kontrolü yeniden kazanmalarına ve istikrarı yeniden inşa etmelerine yardımcı olmak için dahil edilir.
Yine de, kumar bağımlılığının üstesinden gelmek için terapi herkes için başarılı olmaya yetmiyor, bu nedenle ilaçlar son müdahale hattını oluşturuyor. İlaçlar ayrıca danışmanların psikoz ve aşırı depresyon gibi daha derin temel sorunları ele almasına da olanak tanıyabilir.
Kumar Bağımlılığı Tedavisi Alan Yakınıma Nasıl Davranmalıyım?
Sevdiğiniz birinin kumar bağımlılığı tedavi sürecinde ona yardımcı olmak sizin açınızdan zaman ve çaba gerektirir. İlk önce, geçmişteki hatalarını gündeme getirmek yerine, onları onaylamanız ve yaptıkları tüm çalışmalar için takdir etmeniz önemlidir. Onlara, nasıl hissettikleri ve sorunlarının ne olduğu hakkında herhangi bir yargılama olmadan konuşmaları için ihtiyaç duydukları alanı ve yardımı verdiğinizden emin olun.
Suçlama ve utançtan uzak, güven ve sevgi dolu bir atmosfer yaratma konusunda güçlü ve duyarlı olmak çok önemlidir; bu, uygunsuz davrandıklarında onlara para veya cesaret vermeden hangi eylemlerin kabul edilebilir ve hangilerinin kabul edilemez olduğunu tanımlamak anlamına gelir. Kumar bağımlılığı hakkında daha fazla bilgi edinmeye çalışın, böylece iyileşme yolculuğu boyunca yaşadıkları mücadeleyi anlayabilirsiniz. Başarılarını, özellikle de küçük başarılarını övün, çünkü bu tür pekiştirmeler motivasyonu artırır ve değişikliklere yol açar. Bunu yaparken, zihinsel hijyeninizi sağlam tutmak için bir terapistten yardım aldığınızdan veya kumar bağımlılığı olan kişilerin aileleri için destek gruplarına katıldığınızdan da emin olun. Unutmayın, sevdiğiniz birine böylesine zor bir zamanda akıl sağlığınızı koruyarak yardım etmeye çalışmak zor ama başarılabilir bir adaylıktır.
Okuma Önerisi: Kumar ve Bahis Tedavisi
Kumar Bağımlılığı Hakkında Sık Sorulan Sorular
Kompulsif kumar oynama veya kumar bozukluğu, sonuçları ne olursa olsun kumar oynama konusunda kontrol edilemeyen arzu nedeniyle gelişen bir zihinsel durumdur. Bu durum genellikle davranışsal bağımlılık olarak adlandırılır ve ödül sistemi gibi beyin kimyasındaki değişikliklerden kaynaklandığı için tütün ve diğer uyuşturuculara bağımlılıkla çok ortak noktası vardır.
Bu bozukluğu karakterize eden kumar oynama kalıpları, yoğun dürtüler, kumardan elde edilen kısa süreli bir zevk ve hemen sonrasında suçluluk, utanç veya boşluk hissi içeren işlevsel bir döngüden oluşur. Kumar bağımlılığı olan kişiler, durumlarını gerçekçi bir şekilde anlayamaz ve kayıplarını “telafi edebilecekleri” konusunda aşırı özgüvenlidir, bu nedenle döngü devam eder.
Kumar bağımlılığı olan bir bireyin kaygı, depresyon, stres ve düşük öz saygı gibi daha derin psikolojik sorunlara sahip olması nadir değildir. Ayrıca, duygusal sorunlarla veya sadece zor bir günle başa çıkmanın bir yolu da olabilir. Zamanla bağımlılık, bireyin duygusal durumunu, mali durumunu ve sosyal hayatını ciddi şekilde etkileyecek kadar yaşamı tehdit edici bir seviyeye ulaşabilir; bu nedenle iyileşmeyi en üst düzeye çıkarmak için erken aşamada tespit edilmesi ve tedavi edilmesi önemlidir.
Kumar sorunu yaşayan kişilere sert bir şekilde yaklaşılmamalı, bunun yerine onlara destek ve uygun bakım verilmelidir. Onlara düşüncelerinizin ne olduğunu söyleyerek ve bunu nazik bir şekilde yaparak başlayın, böylece endişeleriyle ilgilendiğinizi bilsinler. Bir çözüm hazırlayarak onları üstlenirsiniz ve karşılığında, sorunlarından kurtulmak için ellerinden gelenin en iyisini yaparlar.
Onları düşünmeye teşvik edin ancak zorla değişmelerine izin vererek onları strese sokmayın. Bunun yerine bir profesyonele gitmelerini ve onlarla konuşmalarını sağlayın. Ya da daha iyisi, Adsız Kumarbazlar gibi kumar destek gruplarına gitmelerini sağlayın.
Her zaman herkesin çıkarlarını aklınızda tutmayı ve bütçenizi korumak için her zaman bir yol bulmayı unutmayın. Kumar davranışlarını atlatırken veya gerçekleştirdikleri eylemler hakkında tartışırken onlara para vermeyin, ancak aynı zamanda onları ve kumar davranışlarının üstesinden gelmenin zaman alacağını aklınızda bulundurun. Bu yüzden her zaman yanlarında olun, onları doğru olana yönlendirin.
Hiç kimse bir bireyin kumar bağımlılığından tedavi görmesinin ve iyileşmesinin ne kadar süreceğini tam olarak tahmin edemez ve bu tamamen normaldir çünkü bağımlılığın kapsamı, bireyin mevcut durumu veya hatta bireyin bağımlılığı yenme arzusu gibi faktörleri hesaba katmanız gerekir. Bununla birlikte, kumar bağımlılığının bireyin zihinsel, duygusal veya hatta davranışsal durumlarını yeniden değerlendirmesini gerektirdiği için yıllar alabilecek tutarlı ve kademeli bir çaba gerektireceği anlaşılabilir bir durumdur.
Şimdi, kumar bağımlılığı için tek bir tedavi planı olmasa da, ilaçların bir kombinasyonunu ve bilişsel davranışçı terapi için bir terapist görmeyi ve karşılıklı yardım gruplarına katılmayı içerebilir. Daha önce belirtildiği gibi, durum çoğu durumda utanç verici miktarda zaman alacak uzun vadeli tedavi gerektirecektir, ancak bireysel koşullar nedeniyle bazı kişilerde daha az zaman alırken bazılarında önemli ölçüde daha fazla zaman alabilir.
Ayrıca, bu bağımlılığın aceleyle yapılabilecek kesin bir tedavisi olmadığını da aklınızda bulundurmalısınız – bu, ömür boyu başa çıkma mekanizmaları ve farkındalık gerektirir. Dolayısıyla daha önce de söylediğim gibi, ilham verici ve kararlı bir iyileşmeye ulaşma şansınızı artırmak için profesyonel destek, istikrarlı bir çaba ve en önemlisi güçlü bir ağ önemli.
Kumar bağımlılığının üstesinden gelmek için atılacak ilk adım, sorunu ve sonuçlarını tanımaktır. Terapi veya danışmanlık gibi profesyonel yardım almak, özellikle kumarbazların bu bağımlılıkla ilgili düşünce kalıplarını ve davranışlarını değiştirmeye yardımcı olan terapilere devamlılık son derece önemlidir. Adsız Kumarbazlar gibi öz yardım destek gruplarının bir üyesi olmak da bir sorumluluk duygusu yaratır ve üyelere iyileşme döneminde hikayeler sunar. Paraya erişimi kontrol etmek, bir başkasının kişinin mali işlerini yönetmesini sağlamak ve diğer önlemler, geriye kayma riskini en aza indirebilir. Bunun yanı sıra, yalnızlık, stres veya can sıkıntısı gibi kumar oynama isteğini tetikleyen durumları belirlemek ve bunlardan kaçınmak zorunludur. Kapsamlı bir plan, destekleyici kişiler ve bağımlılık sahibi kişinin çabalarının yardımıyla, kumar döngüsünün üstesinden gelmek ve kişinin hayatının kontrolünü bir kez daha ele geçirmesi mümkündür.
Kumar bağımlılığı, psikolojik, biyolojik ve sosyal bileşenlerin bir araya gelmesiyle oluşan karmaşık bir durumdur. Psikolojik açıdan bakıldığında kumar, stres, kaygı, depresyon veya yalnızlık hissiyle başa çıkmaktan bir kaçış stratejisi olarak görülebilir. Kumarla ilişkilendirilen eğlence ve heyecan, bu duygusal sorunlardan anlık bir kaçış sunarak, bir rahatlama aracı olarak kumara aşırı bağımlılığa neden olabilir.
Biyolojik açıdan bakıldığında kumar, hazdan sorumlu nörotransmitter olan dopamin salgılanması yoluyla beynin ödül yollarını harekete geçirir ve uyarır. Bunu izleyen bol mutluluk hissi, aktiviteyi tekrar yapmak istemelerine neden olur. Bir süre sonra vücut normdan sapar ve yüksek hissetmek için daha büyük bir risk alması veya bunu daha sık yapması gerektiğini hissetmeye başlar, tıpkı bağımlılığın işe yaradığı gibi.
Sosyal bileşenler de vardır. Kumarın bireyin içinde büyüdüğü çevrede normalleşmesi, akran baskısı, pazarlama ve hedefli reklamlar ile kumar oynamayı mümkün kılan platformlara kolay erişim, kumar alışkanlığının gelişmesine katkıda bulunur. Ekonomik çalkantılarla karşı karşıya kalan kişiler, içinde bulundukları durumdan çıkış yolu olarak, etkisiz de olsa, kumara yönelebilirler. Yukarıda belirtilen faktörler göz önünde bulundurulursa, kumar bağımlılığının tedavisinde etkili olacaktır.
Kumar bağımlılığının üstesinden gelmek, büyük bir kararlılık, uygun planlama ve öz farkındalık gerektiren zor bir iştir. İlk adım, sorunu tanımak ve sizi nasıl etkilediğini anlamak ve danışmanlık veya terapi şeklinde profesyonellerden yardım almaktır. Bununla birlikte, çeşitli yaklaşımlar vardır, profesyonellerle konuşmak, genellikle kumar oynama davranışına yol açan temel düşüncelerinizi düzeltmenizi sağlar. İkinci olarak, paraya daha az erişilebilir olarak bazı finansal sınırlar koymak ve finansları yönetmesi için güvendiğiniz birini dahil etmek, kumar oynama isteğini yönetmenize yardımcı olmak için daha büyük bir his sunar. Dahası, stres, can sıkıntısı veya kumar alışkanlıklarının olduğu yerler olsun, tetiklenme şansını tanımalı ve en aza indirmeye çalışmalısınız. Başka bir yaklaşım, hobiler edinmek, egzersiz yapmak veya hatta aile ve arkadaşlarla zaman geçirmek gibi sağlıklı başa çıkma stratejileri geliştirmek yardımcı olabilir. Alternatif olarak, Gamblers Anonymous gibi destek gruplarında yardım aramak ve diğer üyelerle hikayeler ve deneyimler paylaşmak büyük bir teşvik görevi görür. Zamanla profesyonellerin ve sevdiklerimizin yardımıyla kumar bağımlılığı yenilebilir ve hayatın tam kontrolünü geri alabiliriz.
Kumarbazlar oyundan zevk alırlar çünkü bu beynin ödül bölgesini tetikler ve dopamin salınımına neden olur. Bu, kişiyi mutlu ve heyecanlı hissettiren bir nörotransmitterdir. Bu kimyasal coşku, özellikle bahis oynarken, çok küçük bir bahis olsa veya nadiren oynansa bile, coşkulu bir his yaratabilir. Ayrıca, olası bir ödül beklentisinin de oynayacağı büyük bir rol vardır: Kişinin sonucun ne olacağını bilmemesi, insanları heyecanlandırmaya ve ilgilerini canlı tutmaya eğilimlidir.
Dahası, kumar değişken kalır ve sonuçları belirsiz kalır, bu da sonuçların sürpriz olarak geldiği anlamına gelir ve bu, kumarla birlikte gelen heyecana katkıda bulunur. Bu tür bir ödül yapısı en etkili olanıdır çünkü kaç kez kaybettiğinizden bağımsız olarak beyninizi çalışır durumda tutan belirsizliktir.
Yukarıdaki faktörlerin yanı sıra, kumar stres, can sıkıntısı veya olumsuz duygular zamanlarında da zihinsel olarak ‘yüksek’ olmak için yapılabilir ve bu yüksekliği sorunlarını görmezden gelmenin bir yolu olarak kullanılabilir. Biyolojik, duygusal ve psikolojik olmak üzere tüm bu faktörler, uzun vadede sonuçları buna değmeyecek olsa bile, kumar oynamayı eğlenceli hale getiriyor.
